ویژگی های مهد کودک خوب

در تعریفی که سازمان بهزیستی کشور، ارائه داده است “مهدکودک به مرکز یا موسسه یا کانون فرهنگی- تربیتی اطلاق می شود که مسئولیت نگهداری، مراقبت، پرورش و فراهم نمودن زمینه بروز رشد استعدادهای کودکان تا سن قبل از ورود به دبستان را بر عهده دارند”مهدکودک ها مراکزی برای نگهداری و پرورش کودکان هستند که غالبا خدمات خود را برای والدین شاغل که امکان مراقبت از فرزندان خود را در ساعات اداری ندارند، ارائه می کنند. گرچه امروزه با رشد فرهنگی و سطح سواد در بین والدین، مهدکودک از مکانی صرفا برای نگهداری فرزندان، به مرکزی برای آموزش و پرورش کودکان تغییر ماهیت داده است و بسیاری از والدینی که حتی شاغل نیستند و امکان نگهداری از فرزندان را دارند، در ساعاتی از روز، از خدمات آموزشی مهدکودک ها برای پرورش قابلیت ها و رشد فکری و اجتماعی کودکانشان استفاده می کنند. به این ترتیب مهدکودک ها رفته رفته نقش آموزشی و پرورشی خود را در نظام آموزشی کشور و در میان والدینی که دغدغه تعلیم و تربیت احسن فرزندانشان را دارند، تحکیم می کنند. طبق تحقیقات انجام گرفته مشخص شدها وظیفه یک مهدکودک خوب فقط این نیست که کودکان را در غیاب والدینشان ایمن نگه درد و آنها را خوب تغذیه کند بلکه مهدکودک باید مانند یک کودکستان کارآمد، تجربیات آموزش با کیفیت عالی را برای کودکان فراهم کند

در صورتی که در مهد کودک این ویژگی‌ها مطلوب باشند، کودکان در ارزیابی‌های هوش، زبان و رشد اجتماعی بهتر عمل می‌کنند. البته تحقیقات نشان داده که محیط‌های وسیع و مجهز و اقداماتی که نیازها و تمایلات کودکان پیش‌دبستانی را برآورده می‌سازد نیز به پیامدهای مثبت حضور کودک در مهد‌ها کمک می‌کند .برای بررسی وضعیت بهداشتی و ایمنی مهدهای کودک هفته نامه سلامت گفتگویی را با جوادی ، مدیر کل دفتر امور کودکان و نوجوانان سازمان بهزیستی انجام داده است تا بررسی شود که این سازمان برای نظارت و کاهش ضریب خطر در مهدهای کودک چه اقداماتی دارد

.

موسیقی

موسیقی نقش بسزایی در تکامل ذهنی و عاطفی کودکان ایفا می کند. موسیقی نه تنها به خلاقیت و عواطف کودکان خدمت می کند بلکه آموزش موسیقی از دوران کودکی، بر رشد شناختی و فکری کودکان تاثیر زیادی دارد و به مرتب شدن و ساختارمند شدن ذهنشان کمک می کند. کودکان با موسیقی، به درک هنر و زیبایی می پردازند و همزمان، ذهنشان را برای درک ترتیب، طبقه بندی، هارمونی و نظم عادت می دهند. موسیقی باید جزئی از آموزش پیش دبستانی باشد. در اختیار قرار دادن ابزار آلات تولید صدا و آهنگ در اختیار کودکان به همراه کمک یک مربی آموزش دیده در حوزه موسیقی کودک به رشد هوش و استعدادهای کودکان کمک شایانی می کند.

کاردستی

کاردستی، جزئی از آموزش پیش دبستان است زیرا به حفظ تعادل و هماهنگی چشم و دست کمک می کند. کودکان با انجام کاردستی، نه تنها خلاقیت و هنر را تمرین می کنند بلکه به تقویت ماهیچه های چشم، دست و انگشتانشان می پردازند. درست کردن کلاژ، قیچی کردن، چسباندن، ورز دادن خمیر بازی و گل نه تنها یک فعالیت هنری بلکه کمکی به رشد جسمی و فیزیکی کودکان است.

نقاشی

نقاشی مهم ترین جنبه ابراز درون کودک است. کودکان با نقاشی، پرده از درون خود بر می دارند و دنیای خود را برای ما به تصویر می کشند. نقاشی، جزء جداناپذیر فعالیت های ییش از دبستان است اما فراموش نکنید نقاشی نباید آموزش داده شود بلکه بالعکس نقاشی در این سنین باید آزاد و مبتنی بر درک و توان کودکان باشد.

اسباب بازی

یک مهدکودک باید ارزش زیادی را به بازی کردن کودکان قائل باشد. تامین اسباب بازی مناسب با سن و سال و متناسب با مراحل رشد فکری و جسمی کودکان باید در هر مهدکودک رعایت گردد. کودکان نه تنها باید به اسباب بازی دسترسی داشته باشند بلکه به محیطی برای جست و خیز، دویدن و بازی های گروهی نیز نیاز دارند.

امنیت

مسئله امنیت، یکی از مهم ترین فاکتورها در انتخاب مهدکودک مناسب است. حفظ امنیت کودکان که بنابر شرایط سنی خود، نیازهای ویژه و شرایط خاصی را طلب می کنند، از اهمیت خاصی برخوردار است. شیرخوران و به طور کلی کودکان زیر دو سال باید در محیطی عاری از عوامل خطرزا نگهداری شوند. هر وسیله یا شیئی که امکان جویده شدن، و خورده شدن داشته باشد، باید دور از دسترس این کودکان قرار گیرد زیرا کودکان در این مرحله سنی، هرچیزی را به دهان می گذارند و خفگی ناشی از بلعیدن اشیاء مهم ترین عامل مرگ و میر کودکان در این سن است. بنابراین تفکیک فضا بین قسمت کودکان زیر دو سال و کودکان بزرگتر باید حتما در نظر گرفته شود.

مربیان

مربیان مهدکودک ها مهم ترین نقش و مسئولیت را در قبال تامین امنیت کودکان و نیز پرورش شناختی، عاطفی و اجتماعی آنان دارند. متاسفانه هیچ دستورالعملی برای استخدام مربیان و کادر آموزشی مجرب و مناسب در قانون وجود ندارد و به خدمت گرفتن کادر آموزشی، سلیقه ای و مبتنی بر معیارها و امکانات مالی و آموزشی هر مهدکودکی است. اغلب مربیان در اکثر مراکز نگهداری از کودکان، آموزش ویژه ای در زمینه مراقبت و تعلیم و تربیت اطفال ندیده اند و صرفا از طریق پر کردن فرم های استخدام و یا معرفی شدن توسط آشنایان به کار گماشته می شوند. در حالیکه پر واضح است مربیان مهدکودک ها باید در زمینه روان شناسی رشد کودک، بهداشت و سلامت جسمی و روانی کودکان و نیز متد آموزشی به روز و مناسب، آموزش دیده باشند. مربیان باید اقتضائات عاطفی، فکری و جسمی رشد کودکان را بشناسند و بتوانند نسبت به درک و نیاز کودکان، عکس العمل نشان دهند.

از آنجایی که حقوق و درآمد مربیان، چندان مناسب با میزان خدماتشان نیست، شغلی ایده آل برای زنانی است که می خواهند کمک خرج اندکی برای خانواده شان تامین کنند و بدون داشتن هیچ تخصص یا آموزشی، برای  استخدام در این مراکز داوطلب می شوند. رویکرد اکثر مهدکودک ها نسبت به استخدام نیرو، بیشتر بر جنبه نگهداری از کودکان استوار است تا آموزش آنها. بنابراین زنانی که قابلیت نگهداری وساکت کردن کودکان را دارند بیشتر از افرادی که به روش های آموزشی نوین تسلط دارند، مورد علاقه مدیران مهدکودکها قرار می گیرند. واضح است که در سایه چنین رویکردی، مراقبتی نسبت به رفتار مربیان صورت نمی گیرد و بسیاری از والدین شاهدی این هستند که کودکان رفتارها و کلمات ناشایستی را در مهدکودکها می آموزند که حاصل تعامل نامناسب مربیان و کودکان است.

مربی آموزش دیده، نه تنها مراقب رفتار خود به عنوان یک الگوی تربیتی و رفتاری است بلکه رفتار خود را با مراحل رشد کودکانی که با آنان سرو و کار دارند تنظیم می نماید. یک مربی آموزش دیده از مقایسه کردن، ناسزا گفتن، قضاوت کردن و تمسخر کودکان پرهیز می کند و در عوض تشویق، محبت و مراقبت منحصر به فرد خود را نثار تک تک کودکان با توجه به تفاوت های فردی آنان می نماید.

آگاهی بر مصادیق کودک آزاری باید جزوی از آموزش های مربیان مهدکودک ها باشد. کتک زدن،گاز گرفتن، ناسزا گفتن، نیشگون گرفتن، پشت دست زدن، زندانی کردن، طرد کردن، بی توجهی، مسخره کردن، تحقیر کردن و غیره مصادیق کودک آزاری هستند ونه تنها بررشد کودکان آسیب جدی وارد میکنند بلکه مصادیق جرم و جنایت نیز شناخته می شوند که پیگرد قضایی دارند.

بنابراین پدر و مادر های عزیز! لازم است تا در هنگام انتخاب محیط آموزشی برای کودکان حتی در حد نگهداری آنها دقت کافی را داشته باشید چرا که محیط همسالان فضایی جذاب و با نفوذ برای آموزش غیر مستقیم مفاهیم به کودکان و رشد اجتماعی آنهاست و عدم مناسب بودن این محیط ها به دلائلی مثل عدم صلاحیت اخلاقی و علمی مربی، عدم شاد بودن محیط ، و… می تواند تاثیراتی عمیق را در کودکان داشته باشد.